Emakume zientzialariak atzo eta gaur

Maria Navarro Gastiasoro bilbotarra 2010ean Kopenhagenera joan zen Erasmus baten bidez Fisika ikasketak jarraitzeko. Danimarkan doktoretza 2016an amaitu ondoren, hiru urte eman zituen Mineapolisen (AEB) eta beste hiru Erroman (Italia) egonaldi postdoktoraletan, material kuantikoetarako teknika teoriko berriak garatzen. Duela bi urte Euskal Herrira itzuli zen bere ikerketa-taldea DIPC-n garatzeko.

Alejandra Ruiz Teknaliako teknologia kuantikoen arloko proiektuen zuzendaria da. 2007an, ESI (European Software Institute) erakundera batu zen, sistema txertatuen taldean parte hartuz. Ondoren, zentroa beste batzuekin bateratu eta TECNALIA sortu zen 2010ean. Teknalian sistema txertatuen, zibersegurtasun eta safety, eta Software & Systems Lifecycle Innovation taldeetan lan egin du. Kritikoak diren sistemetan aseguramendu modularrean lan egin du, batez ere automobilgintza, aeronautika, trenbide eta gailu medikoen arloetan, eta funtzionaltasun-segurtasuneko estandar nagusietan ezagutza zabala du. Gaur egun, komunikazio kuantikoekin lotutako ikerketa-proiektuetan parte hartzen du, baita konputazio kuantikoaren ikerketako proiektuak kudeatzen ere. Gainera, Europan lankidetza-ikerketako proiektuetan parte hartzeko eta horiek koordinatzeko esperientzia zabala du. Alejandra telekomunikazio-ingeniaria da, adimen artifizial aurreratuan master titulua du eta sistema kritikoetan segurtasuna bermatzeko esparruan doktoretza lortu du.

2018az geroztik, ESS Bilbaoko Zuzendaritza Bulegoko Lankidetza Arloaren arduradun ikertzailea naiz. Fisikan doktorea naiz Oviedoko Unibertsitatean, eta Microsystems eta Nanotechnology arloko masterra egin dut Cranfield Unibertsitatean (Erresuma Batua). Nire ibilbide profesionala Oviedoko Unibertsitatean hasi nuen, aurre-doktoretza ikertzaile gisa, material magnetikoen propietateak aztertzen. Gero, Tekniker fundazioan sartu nintzen mikro eta nanofabrikazio arloko ikertzaile moduan. 2010 eta 2018 artean, Neutroien Aplikazio eta Instrumentazio taldeko burua izan nintzen ESS Bilbao kontsortzioan. Gaur egun, nire funtzio nagusia azeleragailuen eta neutroiekin lotutako ikerketaren eremuan parte hartzen duten agente guztiekin lankidetza sustatzea da.

Ingeniari kimikoa eta nanomaterialetan aditua, ingurumen- eta energia-aplikazioetarako. Materialen Zientzian doktorea (Txileko Unibertsitatea), bere ikerketak nanomaterial multifuntzionalen diseinua jorratzen du, kutsatutako uren tratamendurako eta hidrogeno berdea ekoizteko. BCMaterials-eko ikertzailea da, eta Marie Skłodowska-Curie beka batek babestutako proiektu berritzaile baten buru. 25 argitalpen zientifiko, bi liburu-kapitulu eta bi patente nazioarteko baino gehiagoren egilea da. Kutsatzaileak ezabatzera eta teknologia jasangarriak garatzera bideratutako inpaktu handiko proiektuetan parte hartu du, teknologia balidatzeko maila aurreratuak (TRL) lortuz. 2024an, 3M multinazionalak Latinoamerikako eta Kanadako "Zientziako 25 Emakume" garrantzitsuenen artean izendatu zuen, bere ikerketaren jasangarritasunari egindako ekarpena nabarmentzeko. Gainera, STEM ibilbideetan belaunaldi berriak inspiratzeko konpromisoa hartu du.